Halving, madencilik ödüllerini yarıya indirmesiyle her kripto parayı daha da değerli hale getiren bir gelişme olarak kabul edilebilir. Halving, daha çok Bitcoin ile anılsa da farklı kripto paraları da kapsar. Yatırımcıların her seferinde büyük bir heyecanla beklediği halving hakkında kapsamlı bir aktarım gerçekleştireceğimiz bu yazıda özellikle halving ile Bitcoin arasındaki yakınlığı sizlerle paylaşacağız.
Halving Ne Demek?
“Halving ne demek?” diye genel anlamda bakıldığında, bir kaynak veya ödül miktarının azaltılması olarak açıklanabilir. Bu azalma ise, genellikle belirli bir süre veya belirli bir olayla bağlantılı olarak gerçekleşir. Halving gerçekleşmesindeki ana sebep ise, genellikle kaynağın sınırlı bir miktarına ulaşıldığında, kaynağın değerini sürdürmek veya kontrol etmektir.
Hangi Coinlerde Halving Var?
Halving, daha çok Bitcoin ile anılır. Bitcoin’in ilk ve en değerli kripto para birimi olması ve BTC’nin doğrudan kripto para madenciliği gerçekleştiren madenciler tarafından çıkarılması bunun arkasındaki en büyük nedenlerden biridir. Oysa ki halving, sadece BTC için geçerli değildir. Doğrudan madenciliği yapılan farklı kripto para projelerinde de halving eylemi gerçekleşir. Halving gelişmesinin gerçekleştiği kripto paralardan bazılarına hemen aşağıdaki tablodan ayrıntılarıyla ulaşabilir.
|
Bitcoin (BTC) |
Litecoin (LTC) |
Bitcoin Cash (BCH) |
Bitcoin SV (BSV) |
Dash (DASH) |
Zcash |
|
|
İlk Blok Yılı |
2009 |
2011 |
2017 |
2018 |
2014 |
2016 |
|
Maksimum Arz |
21M |
84M |
21M |
21M |
18.9M |
21M |
|
Ortalama Periyodik Halving Süresi (Yıl) |
4 |
4 |
4 |
4 |
– |
4 |
|
Blok Oluşma Süresi (Dk.) |
10 |
2.5 |
10 |
10 |
2.5 |
1.25 |
Bitcoin Halving Nedir?
Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto, Bitcoin’in toplam arzının 21 milyonla sınırlı olduğunu belirtmiştir. Bitcoin çıkaran kişiler olarak tanımlanan madenciler, yeni Bitcoin’leri blok başına belirli bir ödül kazanırlar. Ancak, her halving olayında bu ödül yarıya düşer. Bu da aslında “Bitcoin halving nedir?” sorusunun cevabıdır.
Bitcoin Halving Nasıl Gerçekleşir?
“BTC halving nedir?” sorusunu cevapladıktan sonra, bir de bu sürecin nasıl işlediğine bakmak gerekir.
Bitcoin ağında madenciler tarafından her 10 dakikada bir yeni blok üretilir ve her 210.000 blokta bir olmaz üzere Bitcoin yarılanması, yani halving gerçekleşir. Halving ile birlikte madencilerin iş kanıtının karşılığı olarak kazandıkları ödül yarıya iner.
BTC Halving Kaç Yılda Bir Olur?
“Bitcoin halving ne zaman?” sorusu her zaman en çok merak edilen konulardan biri olmuştur. Bitcoin madencilik ödüllerinin yarı yarıya azaltıldığı halving, bugüne kadar görüldüğü üzere her dört yılda bir gerçekleşir. Yani her 210 bin blok üretiminin tamamlanması bir halving dönemi demektir. Her bloğun üretiminin de 10 dakika sürdüğünü düşünürsek, bu süreç 4 yılda bir olacak şekilde tekrarlanır.
Bitcoin Halving Tarihleri Nedir? Ödül Dağılımı Nasıldır?
Bitcoin ilk çıkarılmaya başlandığında blok başına verilen Bitcoin ödülü 50 BTC’ydi. Bitcoin blok ödülünün, her 210.000 blokta bir yarıya düştüğüne değinmiştik. Şimdi de bu sürecin detaylarına bakalım
Birinci Bitcoin Halving: 28 Kasım 2012’de gerçekleşti ve ödül 25 BTC’ye düştü.
İkinci Bitcoin Halving: 9 Temmuz 2016’da gerçekleşti ve ödül 12.5 BTC’ye düştü.
Üçüncü Bitcoin Halving: 11 Mayıs 2020’de gerçekleşti ve ödül 6.25 BTC’ye indi.
Dördüncü Bitcoin Halving: 2024 yılında gerçekleşmesi planlanmaktadır ve ödül 3.125 BTC’ye inecektir.
Bitcoin yarılanması dair tüm gelişmeler aşağıdaki özet tabloda bulunabilir.
|
Sıra |
Tarih |
Blok Numarası |
Dönem Fiyatı |
Eski Ödül |
Yeni Ödül |
Durum |
|
1. BTC Halving |
28 Kasım 2012 |
210.000 |
$ 12.35 |
50 BTC |
25 BTC |
Gerçekleşti |
|
2. BTC Halving |
9 Temmuz 2016 |
420.000 |
$ 650.63 |
25 BTC |
12.5 BTC |
Gerçekleşti |
|
3. BTC Halving |
11 Mayıs 2020 |
630.000 |
$ 8740 |
12.5 BTC |
6.25 BTC |
Gerçekleşti |
|
4. BTC Halving |
2024 |
840.000 |
– |
6.25 BTC |
3.125 BTC |
Gerçekleşecek |
Bundan sonraki “Bitcoin halving ne zaman?” diye merak edenler için bu süreçlerin yine dört yılda bir olmak üzere Bitcoin miktarı 21 milyona ulaşana kadar devam edeceği söylenebilir. 21 milyon BTC’nin tamamının 2140 yılına kadar üretilmiş olması bekleniyor. Ancak %98’inden fazlasının ise 2030 yılına kadar üretileceği tahmin ediliyor.
Bitcoin Halving Neden Önemlidir?
Her halving döneminde blok başına üretilen yeni Bitcoin miktarının azaldığına değinmişik. Bu, yeni BTC kaynağının azaldığı anlamına gelir. Normal şartlarda, sabit talep ve kısıtlı kaynak ilişkisi fiyatların yükselmesini sağlayabilir. Bitcoin kaynağının azaldığı, fakat talebin aynı kaldığı ya da arttığı durumda, Bitcoin’de fiyat artışı meydana gelebilir. Böylelikle Bitcoin’de güçlü dönemler görmek halving gerçekleştikten sonra ihtimal dahilinde olabilir.
Bitcoin Madenciliği ile Halving Arasında Nasıl Bir Bağlantı Var?
Bitcoin madenciliği, Bitcoin’in blok zincirini güvenli ve güvenilir bir şekilde işlemek ve yeni Bitcoin’leri dolaşıma sürmek için yapılan işlemleri ifade eder. Madenciler, karmaşık matematiksel problemleri çözerek yeni blokları ekler ve bu süreçte ödül olarak Bitcoin alırlar.
Bitcoin madenciliği sisteminin işlemesini sağlayan en büyük etmenlerden biri hiç kuşku yok ki BTC halving işlemidir. 210.000 blokluk her bir set çıkarıldıktan sonra Bitcoin madenciliği ödüllerinin yarıya indirilmesi sürecidir. Daha fazla blok çıkarıldığında Bitcoin madenciliği ödüllerinin azalması, dolaşımdaki Bitcoin miktarının hızlı bir şekilde artmasının önüne geçer ve bu da fiyatlar üzerinde bir düzenleme beklentisi oluşturur. Başka bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde ise; 210.000 blokta bir madenci ödüllerinin yarıya düşmesi, arzın madenciler tarafından kontrol edilmesinin önüne geçen etmenlerden bir tanesidir.
Sınırsız arza karşı çıkan Bitcoin; halving sistemi sayesinde, vaat ettiği ‘sınırlı arz’ yönünü güçlendirir. Toplamda 21 milyon adet Bitcoin’in bugüne kadar %92’den fazlası üretilmiştir ki bu oran her 10 dakika da bir artmaya devam eder. Kalan yaklaşık 1,5 milyonluk arzın üretimi ise Bitcoin yarılanması sisteminden dolayı uzun yıllara bölünerek gerçekleşecektir.
Rasyonel olarak bakacak olursak, Bitcoin’in madencilik teşviki her bir yarılanmanın tamamlanmasıyla düşecektir. Bununla birlikte madencilere sağlanan ödüllerin yarıya indirilmiş olmasına rağmen madencilere daha fazla madencilik yapması için gerekli teşviki de Bitcoin fiyatlarındaki yukarı yönlü hareketler sağlamış olacaktır. Sonuçta fiyat artışları, Bitcoin madencilerini madenciliğe devam etmeye teşvik eder.
Burada madencilik yönündeki en büyük riski de, yarılama yaşanırken fiyatlardaki daralmalar oluşturur. Çünkü böyle bir senaryoda, madencilerin çıkarım maliyetlerini karşılayamadığı durumlar oluşabileceği için madencilerin iştahı azalabilir. Yüksek miktarda elektrik gücüne ve hesaplamaya ihtiyaç duyulduğu için madencilerin gerekli şevki kaybetmeleri ihtimaller dahilindedir.
Halving Madencileri Nasıl Etkiler?
Madencilik, kripto para üretimi için gerekli olduğu gibi blok zinciri sisteminde yapılan transferlerin onaylanabilmesi için de ağın temelini oluşturur. Madenciler, halving olmaksızın aynı hızda kazanç sağlasaydı kısa süre içerisinde tüm Bitcoin dolaşımda olabilirdi. Madenciler herhangi bir ödül almadığı için madencilikten vazgeçmeye başlayabilir ve gerçekleşen işlemleri de onaylayacak madenci kalmayacağı için sistemin duraksamasına sebebiyet verilebilirdi. Dolayısıyla, madencileri blok zinciri ağında uzun süre tutabilmek ve kripto para biriminin üretimini devam ettirmek için madenci sayısı arttıkça blok ödülünü düşürmek gerekmiştir.
Halving gerçekleşmesinin ardından çoğu madenci, kazancın yarıya düşeceği için doğrulamaya devam etmeme kararı alabilir. Fakat bu durum farklı etkileri de ortaya çıkartabilir. Madenci sayısı ne kadar çok olursa, matematiksel işlemler sistem tarafından o kadar zorlaşır. Fakat madencilerin azalması ise, aynı şekilde yeni blok oluşturulması için çözülmesi gereken zorluk düzeyinin azalması anlamına gelir. Zorluk düzeyinin azalması maliyeti de düşüreceği için kazanç artmış olur.
Halving Periyotlarında Bitcoin Fiyatı
Halving periyotlarında Bitcoin’in fiyat performansıyla ilgili olarak yorum yapabilmek için elimizde gözlemlenebilecek 3 halving periyodu var.
İlki 2012 yılında gerçekleşen ilk yarılanma döneminde Bitcoin 11 $ bandındaydı ve 12 $ seviyesine yükselmişti. Yarılamadan sonra geçen bir sene içinde ise Bitcoin’in fiyatı 1000 $‘ın üzerine çıkmayı başarmıştı.
Sonrasında 2016 yılında Bitcoin ağı bir kez daha 210.000 bloğu tamamlamasıyla beraber ikinci Bitcoin yarılanması tamamlanmış oldu. Süreç sonunda 500 ile 800 $ arası hareket eden Bitcoin fiyatı yeniden bir sene geçmeden 20.000 $ seviyesini aşarak all time high (tüm zamanların en yüksek seviyesine) çıkmayı başardı.
Son olarak 2020 yılında Bitcoin ağı yarılama gerçekleştirdi. Yarılama sonrası 9000 $ seviyelerinden boğa koşusuna başlayan Bitcoin bir kez daha bir sene içerisinde ATH yapıp 2021’in ilk çeyreğinde 64.000 $ seviyelerini görmeyi başardı. 2021 yılının sonuna doğru ise 69.000 $ seviyesine ulaşarak ATH tazeledi.
Elimizdeki bu veriler bizlere Bitcoin‘in halving dönemleri sonrasında atağa kalktığını gösteriyor. Elbette ki her halving sürecinin tetikleyicileri başka başkaydı. Fakat bir sonraki halving dönemine kadar, yani 2024 yılına kadar olacak süreçte kendine yeni konumlamalar yapacak olan Bitcoin için halving sonrası bir kez daha kendi all time high seviyesini geçip (tüm zamanların en yüksek seviyesini) yeni rekorlar kırma ihtimali ufukta beliriyor olabilir.
Halving (Yarılanma) Sonrası Madencilere Ne Olacak?
Başlangıçta belirlenen 21 milyon Bitcoin’in tamamı üretildiğinde ve dolaşıma çıktığında madenciler yeni blok ödülü alamayacak fakat, ağa yaptıkları katkıdan dolayı işlem ücretlerinden kazanç sağlamaya devam edecektir.
