DeFi dünyasında her hafta yeni protokoller ortaya çıkarken, Aave bir sebeple ayakta kalmayı başardı: Çünkü çalışıyor. Gösterişli değil. Meme’lerle beslenen bir hype değil. Sadece sağlam bir altyapı sunuyor; insanlara bankalara veya aracı kurumlara ihtiyaç duymadan kripto varlıklarını ödünç verme ve borç alma imkânı tanıyor.
Aave Aslında Ne Yapar?
Aave, kripto varlığınızı yatırarak faiz kazanabileceğiniz veya teminat göstererek borç alabileceğiniz merkeziyetsiz bir protokoldür. Tüm işlemler cüzdanınız üzerinden gerçekleşir; giriş ekranı, onay süreci gibi şeyler yoktur. Ethereum üzerinde çalışır ama Polygon, Avalanche, Arbitrum ve Optimism gibi ağlara da genişlemiştir.
İlk olarak 2017 yılında ETHLend adıyla piyasaya sürüldü. O dönemde borç alanlar ve verenler doğrudan eşleştiriliyordu. Ancak bu yöntem ölçeklenebilir olmadığı için 2020’de Aave ismiyle yeniden markalandı ve kullanıcıların ortak likidite havuzlarına para yatırdığı modelle devam etti. İşlemleri ise akıllı kontratlar otomatik olarak yönetiyor.
Küçük bir not: “Aave” kelimesi Fince’de “hayalet” anlamına gelir. Bu da onun şeffaf ama görünmeyen bir finansal katman olma hedefini yansıtıyor.
Aave’de Borç Verme Sistemi Nasıl Çalışır?
ETH, USDC veya DAI gibi kripto varlıkları Aave’ye yatırabilirsiniz. Yatırdığınızda protokol size “aToken” adı verilen tokenlar verir. Bu tokenlar, yatırdığınız miktarı temsil eder ve zamanla faiz biriktikçe otomatik olarak değer kazanır. Bu tokenları hareket ettirebilir, başka protokollerde kullanabilir veya sadece cüzdanınızda tutarak getiri elde edebilirsiniz.
Borç alma işlemi ise ters yönde işler. Teminat olarak kripto yatırırsınız ve havuzdan farklı bir varlık borç alırsınız. Sabit veya değişken faiz oranı seçebilirsiniz. Her zaman aldığınız borçtan daha fazla teminat göstermeniz gerekir. Eğer teminatınızın değeri düşerse, protokol bunu likide eder ve borcunuzu kapatır.
Bu mekanizma, borç alanlara fırsat sunarken borç verenleri koruma altına alır.
Herkesin Konuştuğu Özellik: Flash Loan
Aave, “flash loan” yani flaş kredi özelliğini tanıttı. Bunlar teminatsız kredilerdir ve aynı işlem içinde alınır ve geri ödenir. İlk bakışta anlamsız gibi gelebilir ama aslında DeFi geliştiricileri ve botlar tarafından en çok kullanılan özelliklerden biridir.
Örneğin, iki protokol arasında arbitraj yapmak istiyorsunuz. Flaş krediyle bu işlemi yapmak için sermayeye ihtiyaç duymadan anında fon elde edersiniz. İşlem kârla sonuçlanır ve borcunuzu aynı işlemde öderseniz aradaki fark sizin olur. İşlem başarısız olursa hiçbir şey olmaz, işlem tamamen geri alınır.
Bu özellik sayesinde otomatik tasfiyeler, pozisyon dengeleme ve hatta bozuk sözleşmelerin sömürülmesi gibi birçok gelişmiş kullanım senaryosu ortaya çıkmıştır. Güçlü bir araçtır, ancak yeni başlayanlara göre değildir.
Faiz Oranlarını Değiştirme Özgürlüğü
Aave, borç alanlara sabit ve değişken faiz oranı arasında seçim yapma hakkı verir. Küçük bir özellik gibi görünebilir ama bu aslında size kontrol sağlar. Piyasa dalgalanırsa ve değişken oranlar öngörülemez hale gelirse sabit oranla sabitleyebilirsiniz. Sabit oran çok yükselirse tekrar değişkene geçebilirsiniz. Bu sayede pozisyonunuzu kapatmadan borçlanma maliyetlerinizi yönetebilirsiniz.
AAVE Token Nedir?
AAVE, protokolün yerel tokenıdır. Yönetişim, staking ve ödül kazanma gibi işlevlerde kullanılır. AAVE tokenlarını “Safety Module” (Güvenlik Modülü) içinde stake ederseniz, protokolü kayıplara karşı korumaya yardımcı olursunuz. Karşılığında getiri elde edersiniz; ancak bir problem olursa stake ettiğiniz tokenların bir kısmı kesilebilir.
AAVE sahipleri, yeni varlıkların listelemesi, protokol parametreleri ve yükseltmeler gibi konularda oy kullanabilir. Bu da Aave’yi teknik olarak bir DAO yapar. Gerçekte hâlâ bir çekirdek ekip tarafından geliştirilip yönetilse de topluluk yönetimi giderek daha fazla önem kazanıyor.
Peki Aave Güvenli mi?
DeFi protokolleri arasında Aave, en çok denetlenen ve en yaygın entegre edilen platformlardan biridir. Kodu açık kaynaklıdır. Bug bounty (hata ödülü) programları vardır. Birçok piyasa çöküşünü büyük arızalar yaşamadan atlatmıştır. Ancak hiçbir DeFi protokolü tamamen risksiz değildir. Akıllı kontrat hataları, oracle manipülasyonları veya zincir genelinde likidasyonlar her zaman potansiyel tehditlerdir.
Aave Hangi Amaçlarla Kullanılıyor?
Varlıkları Elden Çıkarmadan Faiz Kazanmak
Kripto varlığınızın kontrolünü kaybetmeden faiz kazanabilirsiniz. Bu, uzun vadeli yatırımcılar için popüler bir yöntemdir.
Satmadan Borç Almak
Sahip olduğunuz kripto varlıkları satmadan likidite elde edebilirsiniz. Örneğin ETH tutuyorsanız ama USDC’ye ihtiyacınız varsa, ETH’yi teminat gösterip USDC borç alabilirsiniz ve ETH fiyatına maruz kalmaya devam edersiniz.
Getiri Stratejileri
DeFi kullanıcıları, Aave’den borç alarak bu varlıkları Curve, Yearn veya Balancer gibi diğer protokollerde değerlendirebilir. Bu yöntem getiri potansiyelini artırır ama aynı zamanda riski de yükseltir.
Flash Loan Arbitrajı
Traderlar ve geliştiriciler, Aave’nin flash loan özelliğini kullanarak farklı protokoller arasında hızlı hareket edip fiyat farklarından faydalanır. Bu stratejiler genellikle otomatik sistemlerle 7/24 çalışır.
Hazine Yönetimi
DAO’lar ve diğer zincir üstü organizasyonlar, stablecoin’lerini Aave’ye yatırarak düşük riskli faiz geliri elde eder. Basit, şeffaf ve zincir üstünde takip edilmesi kolaydır.
Aave’yi Rakiplerinden Ayıran Ne?
Compound ile kıyaslandığında Aave genellikle daha fazla varlığı destekler ve faiz oranlarını değiştirme konusunda daha fazla esneklik sunar. MakerDAO ile karşılaştırıldığında Aave kendi stablecoin’ini üretmez ama daha kullanıcı dostu bir deneyim sunar. Merkezi platformlara göre Aave sizin özel anahtarlarınıza dokunmaz. Daha küçük protokollere kıyasla ise Aave daha büyük, daha çok denetlenmiş ve gerçek kullanım oranı daha yüksek bir protokoldür.
