Bir yatırımcı veya finansal analist için başarının önemli bir anahtarı, finansal verileri doğru bir şekilde analiz edebilmekten geçer. Bu noktada ise PNL’in nasıl hesaplandığının bilinmesi son derece önemlidir. Bahsi geçen hesaplamanın arkasında ise PNL formülü yer alır. Yatırım performansını anlamanın, stratejileri optimize etmenin ve piyasa fırsatlarını yakalamanın yollarından biri olan PNL hesaplama özelinde hazırladığımız bu blog yazımızda; PNL nasıl hesaplanır sorusu etrafında PNL’nin ne olduğuna da ele alırken, bu kavramın finansal analiz dünyasında ne ifade ettiğini keşfedeceğiz. Yatırım dünyasında bir adım öne çıkabilmenize yardımcı olacak PNL hesaplama kavramına gelin yakından bakalım.
PNL Nedir?
PNL, İngilizce’deki “Profit and Loss” teriminin kısaltmasıdır. Bu terim Türkçe’de ise “Kâr ve Zarar” olarak kullanılır. Bir yatırım ya da ticari işlemin sonucunu değerlendirirken kullanılan, finans dünyasına ait bir ölçüttür. PNL, yatırımcıların ve işletmelerin finansal performansını analiz etmelerine ve ticari stratejilerini geliştirmelerine olanak tanır. Bu analiz sayesinde, bir işlemin sonunda elde edilecek kâr veya uğranacak zarar net bir şekilde görülebilir.
“PNL nasıl hesaplanır” konu başlığının yanı sıra, PNL hakkında kapsamlı bilgi almak için göz atın: Kar ve Zarar (PNL) Nedir? Yatırımlarınızda PNL’in Önemi
Finansal işlemlerde PNL, kar ve zarar hesaplama için temel araçtır. İşlem sonrasında elde edilen net değeri belirleyerek, finansal stratejilerin başarılı olup olmadığını ortaya koyar. Bu da yatırım kararlarının gelecekte nasıl bir yol izlemesi gerektiğine dair önemli ipuçları verir.
PNL, iki ana kategoride değerlendirilir: gerçekleşmiş (realized) PNL ve gerçekleşmemiş (unrealized) PNL.
- Gerçekleşmiş (Realized) PNL: Bu, bir varlığın alım veya satımını tamamladıktan sonra elde edilen veya kaybedilen gerçek tutarı ifade eder. Yani, işlem tamamen kapandığında netleşen kâr ya da zarar miktarıdır.
- Gerçekleşmemiş (Unrealized) PNL: Henüz kapatılmamış bir pozisyonun mevcut piyasa değeri üzerinden hesaplanan kâr veya zararı içerir. Bu PNL türü, bir varlığı hala elde tuttuğunuzda ve piyasa dalgalanmalarına göre değerinin arttığı ya da azaldığı durumlara atıfta bulunur. Gerçek bir kazanç veya kayıp olmaktan ziyade geleceğe yönelik bir potansiyeli gösterir ve bu nedenle piyasa hareketlerine karşı dikkatle izlenmelidir.
Her iki PNL türü de yatırımcıların portföy yönetiminde stratejik kararlar almasına yardımcı olur ve finansal sağlığın sürekliliği için kritik veriler sağlar.
PNL Hesaplama Formülü
Kar ve zarar hesaplama formülü, bir finansal işlemin sonucunda elde edilen net kârı veya zararı belirlemek için kullanılan basit bir matematiksel denklemdir. Genel olarak PNL, satın alınan ve satılan varlıklar arasındaki fiyat farkına dayanır. Temel PNL hesaplama formülü de şu şekildedir:
PNL formülü = (Satış Fiyatı – Alış Fiyatı) x Miktar
Bu PNL formülü, bir varlığın alım ve satımı sonucunda elde edilen toplam kârı veya zararı hesaplamak için kullanılır. Ayrıca, sonuç pozitifse kâr edildiğini, negatifse zarar edildiğini gösterir.
Tabii diğer bir taraftan bakıldığında ise yatırımcı işlemlerinin yapıldığı platformlarda talep edilen işlem ücretleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu kapsamda da kar ve zarar hesaplama finansal piyasalarda genel şu şekildedir:
PNL = (Çıkış Fiyatı × Satılan Birim Sayısı) – (Giriş Fiyatı × Satın Alınan Birim Sayısı) – Ücretler
Yukarıdaki formülün daha iyi anlaşılabilmesi için bunu varsayımsal bir örnekle açıklayalım.
Örneğin, bir yatırımcı 100.000 dolardan 1 BTC sattı ve 90.000 dolardan 1 BTC satın aldı. Tüm bu işlemlerin sonucunda da 100 dolar işlem ücreti ödedi. Bu noktada PNL, 9.900 ABD dolarıdır. Tam formül de şu şekildedir:
(110.000 ABD doları x 1 BTC) – (100.000 ABD doları x 1 BTC) – 100 ABD doları = 9.900 ABD doları
PNL Hesaplama Yöntemi
PNL hesaplama yöntemi manuel ve otomatik olmak üzere ikiye ayrılır.
Manuel PNL Hesaplama Yöntemi: PNL hesaplamada en geleneksel yöntemdir. Bu yöntemde, her bir işlemin kâr veya zararı elle hesaplanır. İşlemleri daha ayrıntılı bir şekilde kavrama imkânı sunmakla birlikte, detay ve dikkat gerektirir. Özellikle küçük ölçekli yatırımcılar için yeterli olabilirken, çok sayıda işlem yapanlar için zaman alıcı ve hata yapma riskini artıran bir süreç olabilir.
Otomatik PNL Hesaplama Yöntemi: Teknolojinin finans dünyasında yayılmasıyla birlikte, otomatik hesaplama araçları geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Bu araçlar, yatırımcıların tüm işlemlerini daha hızlı ve doğru bir şekilde hesaplamalarını sağlar. Özellikle büyük ölçekli yatırımcılar için hesaplamaları anında sonuçlandırarak zamandan tasarruf etmelerini sağlar. Otomatik araçlar, verileri doğrudan alır ve analiz eder, bu sayede piyasa dalgalanmalarına anında tepki verebilme avantajı sunar.
ICRYPEX kullanıcıları, PNL hesaplamalarını ICRYPEX tarafından sunulan otomatik hesaplama araçlarıyla kolayca gerçekleştirebilirler. ICRYPEX’teki PNL değerini öğrenmek için atılması gereken adımlar şu şekildedir:
Spot işlemler için: ICRYPEX hesabınıza giriş yapın > Cüzdan > Kar ve Zarar
PNL Hesaplama İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
PNL hesaplaması yapılırken göz önünde bulundurulması gereken birçok nokta vardır. Bunları ise temel olarak özetlemek istersek, şu şekilde bir sıralama yapılabilir:
- Giriş ve Çıkış Fiyatları: İşlem yapılan varlık için alış (giriş) ve satış (çıkış) fiyatları doğru bir şekilde kaydedilmelidir. PNL hesaplaması bu fiyatlar arasındaki fark üzerinden yapılır.
- Komisyon Ücretleri: Alım – satım işlemlerinde platformun aldığı komisyon ücretleri PNL’yi doğrudan etkiler. Bu maliyetler hesaba katılmadığı bir durumda PNL yanlış hesaplanabilir.
- Spread (Alış-Satış Farkı): Özellikle yüksek spread olan piyasalarda işlem yaparken spread maliyeti hesaba katılmalıdır.
- Diğer Ücretler: Fonlama maliyetleri, vadeli işlemler için günlük faizler veya taşıma maliyetleri gibi ek ücretler de dikkate alınmalıdır.
- Pozisyon Büyüklüğü: PNL hesaplanırken işlem hacmi veya pozisyon büyüklüğü dikkate alınmalıdır. Örneğin, 1 birimlik bir işlemle elde edilen kar ile 10 birimlik bir işlemle elde edilen kar farklı olacaktır.
- Kaldıraç Kullanımı: Eğer kaldıraç kullanıyorsanız, kar ve zarar hesaplama işlemi marjin üzerinden yapılır. Küçük fiyat değişiklikleri bile kaldıraç oranına bağlı olarak büyük PNL değişikliklerine neden olabilir.
- Fiyat Hareketleri ve Piyasa Koşulları: Yüksek volatilite dönemlerinde fiyatlar hızlı değiştiği için kar veya zarar tahmini zorlaşabilir. Likit olmayan piyasalarda işleminizi, planladığınız fiyatlardan gerçekleştiremeyebilirsiniz, bu da PNL üzerinde etkili olabilir.
- Zamanlama: Pozisyonun açıldığı ve kapandığı zaman dilimindeki piyasa koşulları PNL’yi etkiler. Örneğin, bir pozisyon gece açık bırakıldığında fonlama maliyeti eklenebilir. İşlem süresi uzadıkça taşıma maliyetlerini göz önünde bulundurmalısınız.
PNL Hesaplama Örnekleri
PNL hesaplama, finansal piyasalarda yapılacak işleme göre farklılık gösterebilir. ICRYPEX tarafında PNL örnekleri aşağıdaki gibidir:
Spot İşlemlerde PNL Hesaplama: Spot işlemlerde hem gerçekleşmiş hem de gerçekleşmemiş PNL değeri bulunur.
Spot işlemlerde gerçekleşmiş PNL hesaplama formülü şu şekildedir:
(Satış ortalama fiyat) * (Satılan Miktar) – (Alım ortalama maliyet) * (Satılan Miktar)
Spot işlemlerde gerçekleşmemiş PNL hesaplama formülü şu şekildedir:
(Anlık Fiyat) * (Cüzdandaki Kripto Varlık Miktarı) – (Alım Ortalama Maliyeti ) * (Cüzdandaki Kripto Varlık Miktarı)
ICRYPEX tarafındaki PNL örneklerini bu şekilde sıralanabilir. Şimdi, bu içeriğimizin son kısmı olan PNL ve finansal analiz arasındaki dinamiklere de kısaca bir göz atalım.
PNL ve Finansal Analiz
PNL ve finansal analiz, yatırım kararlarını şekillendiren temel unsurlardır. PNL, sadece kâr ve zararları hesaplamakla kalmaz, aynı zamanda stratejik kararların etkinliğini değerlendirir.
Yatırım Stratejilerinde PNL’nin Rolü
PNL, hangi yatırım stratejilerinin başarılı olduğunu belirlemede kritik bir araçtır. Yüksek PNL, başarılı stratejilerin göstergesi iken düşük değerler, gözden geçirilmesi gereken yaklaşımları işaret eder.
Risk Yönetimi ve Performans Analizi
PNL analizleri, risk yönetiminde hayati bir rol oynar. Gerçekleşmiş ve gerçekleşmemiş PNL, yatırımcıların üstlendiği riskleri ve bu risklerin yönetimini değerlendirir. İyi bir performans analizi, kârlı varlıkları belirleyerek portföy optimizasyonunu destekler.
PNL’nin Portföy Yönetimindeki Önemi
Portföy bazlı PNL analizleri, yatırımcıların varlık dağılımlarını optimize etmelerini sağlar. Bu, hangi yatırımların önceliklendirileceğine dair bilinçli kararlar verilmesine yardımcı olur. PNL, stratejik yönlendirici rolüyle, rasyonel yatırım kararlarını destekler.
