Dünya gelişmeye devam ederken beraberinde değişimi ve dönüşümü getiriyor. Bu gelişimin bir yansıması olarak insanoğlu blokzincir ve kripto para teknolojisiyle karşılaşıyor. İki teknolojinin getirdiği yeniliklerden bir tanesi de NFT olarak karşımıza çıkıyor. Çoğu kesim tarafından dijital sanat eseri olarak bilinen NFT’lere biraz daha yakından bakıldığında çok daha derin bir işlevselliğinin olduğu görülüyor. Gelin bu derinliğe birlikte inelim.

NFT (Non-Fungible Token) Nedir? Açılımı Nedir?

NFT, Non Fungible Token kelimelerinin bir kısaltması olarak karşımıza çıkıyor. Türkçe’ye değiştirilemez token olarak geçen bu terimin, dijital dünyada biricikliği temsil ettiği söylenebilir. Böyle düşünüldüğünde de NFT’ler sahte ürünlerin yapımının ve çoğaltılmasının önüne geçmekte, dijital varlığın orijinalliği konusunda veya önceki sahibi ve üreticisine kadar tüm bilgilere sahip olunmasını sağlamaktadır. Koleksiyon ürünleri, video oyunlarındaki dijital mülk, video veya müzik gibi kayıtlar NFT’lere örnek olarak verilebilir. NFT’ler, kripto para birimi gibi dijital varlıklardır ancak diğer kripto para birimlerinden farklı olarak birbirleriyle değiştirilemezler. Temelde dijital bir varlık olan NFT’ler eşsizdir, bir benzeri daha bulunmaz ve başka bir NFT ile 1’e 1 değiştirilemez.

NFT’ler Neden Benzersiz?

Hemen yukarıda değindiğimiz biriciklik kavramını biraz açmak gerekirse bir örnekle pekiştirilebilir. Örneğin; Birine 10 USD borç verildiğini düşünelim. Borç verilen kişiye borcunu öderken aynı seri numarasını taşıyan 10 USD ile ödeme yapması şart koşulmaz. Çünkü 10 USD değeri sabittir ve herhangi birinin sahip olduğu 10 USD diğerinden farklı değildir. Non Fungible Token’lerde ise bu durum söz konusu değil. İlk bakışta aynı görünenler dahi, içerdikleri bilgi ya da özellikler bakımından değiştirilemez ya da takas edilemezdirler. Non-Fungible Token’e bir örnek olarak tren biletini verilebilir. Her bir tren bileti; yolcu ismi, varış yeri ve zamanı, koltuk numarası gibi özellikler ile birbirinden ayrışmaktadır. Eğer bu bilet satıldıysa üzerinde yer alan bilgilerin dışında seyahat edilmesi mümkün değildir.

NFT’ler Nerede Kullanılır?

NFT’ler ağırlık olarak dijital sanat eserleri olarak bilinebilir fakat kapsamı çok daha geniştir. Oyun, müzik, fotoğraf, video, koleksiyon gibi birçok alanda NFT oluşturulabilir ve ticareti gerçekleştirilebilir. Non-Fungible Token’lerin kullanım kapsamına hemen aşağıda biraz daha detaylı olarak değiniyor olacağız.

Dijital Sanat:

NFT’ler, sanatçıların dijital eserlerini sahiplik ve telif hakları için kullanabilecekleri bir platform sunar. Sanatçılar, kendi dijital sanat eserlerini NFT olarak oluşturabilir ve satışa sunabilir.

Oyunlar ve Sanal Dünyalar:

NFT’ler, çevrimiçi oyunlarda ve sanal dünyalarda dijital öğelerin (örneğin karakterler, eşyalar, toprak parçaları) sahipliğini ve ticaretini kolaylaştırır. Oyuncular, NFT’leri oyun içi varlıkları olarak satın alabilir, satabilir ve takas edebilir.

Sanatçılar:

Müzisyenler, albümlerini NFT olarak yayınlayarak telif haklarını ve sahipliğini kontrol edebilirler. Böylece, müzik hayranları, NFT olarak sunulan özel içeriğe sahip olabilirler. Fotoğraf veya video işi yapan kişiler de yine ürünlerini NFT olarak sunabilir. Bu kapsamda grafik tasarımcıları da unutmamak gerekir.

Sanal Mülkiyet:

NFT’ler, sanal dünyalarda (örn. Decentraland) dijital mülkiyet haklarının kayıt altına alınmasını ve ticaretini mümkün kılar. Sanal mülkiyet NFT’leri, dijital toprak parçaları, sanal binalar veya otomobil vb. gibi içerikleri kapsar.

Domain Adları:

Blokzincir tabanlı sistemlerde, internet alan adları NFT olarak temsil edilebilir ve alıcılar bu alan adlarının sahipliğini elde edebilirler.

Sanal Etkinlikler:

Sanal konserler, sergiler ve etkinliklerin biletleri NFT olarak sunulabilir. Bu sayede etkinlik katılımcıları, etkinliğe katılma hakkını NFT sahipliği ile elde edebilirler.

Lisans ve Telif Hakları:

Yaratıcı içeriklerin lisansları ve telif hakları, NFT’lerle blokzincirine kaydedilebilir ve izlenebilir hale getirilebilir.

Tüm bunlar, NFT’lerin kullanım amaçlarını birkaç örnekle bir araya getirmektedir. NFT teknolojisi, birçok sektörde ve uygulamada potansiyel olarak kullanılabilir ve yenilikçi kullanım alanları sürekli olarak gelişmektedir.

Tarihteki İlk NFT Nedir?

Tarihteki ilk NFT’nin Kevin McCoy tarafından Quantum ismiyle oluşturulan bir eser olduğu bilinmektedir. Bu sanat eseri Kevin McCoy ve eşi tarafından 2014 yılında oluşturulmuştur. İkilinin Quantum ismini verdikleri bu NFT Ethereum blokzinciri üzerinde oluşturulmuştu. Bu sanat eseri 12 saniyelik bir video klibi temsil etmekteydi.

Quantum adı verilen bu NFT oluşturulurken, bir dizi akıllı sözleşme kullanarak Ethereum platformunda bir işlem gerçekleştirdi. Quantum bazı benzersiz özelliklerle donatıldı ve onun bu özellikleri onun biricikliğini ve orijinalliğini NFT’ye dönüşmesiyle kanıtlanır oldu.

Quantum’un oluşturulması diğer sanat eserlerine ve dijital varlıklara NFT’ye dönüşüm sürecinde bir yol çizdi. Böylece NFT oluşumu popülerlik kazandı ve birçok alanda kullanılmaya başlandı.

En Pahalıya Satılan NFT Neydi?

Dünyanın en pahalıya satılan NFT’si Beeple ismiyle tanınan ve bir grafik tasarımcı olan Mike Winkelmann tarafından oluşturulmuştur. 69 milyon $’a satılan bu sanat eserinin arkasında ise güçlü bir hikaye vardır.

Mike Winkelmann, 2007 yılından itibaren 13 yıl boyunca 24 saatte bir olacak şekilde dijital sanat eseri tasarladı. Tasarladığı sanat eserlerini hiç geç kalmadan her gün bir tane olacak şekilde çevrimiçi olarak yayınladı ve bu projesine “Everydays: The First 5000 Days” ismini verdi.

Bu projesini NFT’ye dönüştüren ve satışa çıkaran Mike Winkelmann’ın eseri tam tamına 69.346.250 $ karşılığında kripto milyarderi olan MetaKovan tarafından satın alınmıştır.

NFT Nasıl Yapılır?

Aslında herkes NFT oluşturabilir ve bunu yapmakta özgürdür. NFT yapmak için ihtiyaç duyulan şeyler temel olarak bir içerik üretmek, dijital bir cüzdana sahip olmak, gerekli işlem ücretlerini ödeyebilmek için ilgili kripto varlığına sahip olmak ve bir NFT pazar yerine bağlanmaktır. Bir NFT’nin üretilmesine ‘basılmak’ denir. NFT pazarlarından birine bağlanıp, üretilen içeriğin platforma yüklenmesiyle NFT basımı tamamlanır. Böylece üretilen içerik NFT’ye dönüşmüş olur.

NFT’yi Değerli Yapan Özellikler Nelerdir?

Hiçbir özelliği olmayan, sadece tek renkten oluşan bir görsel dahi NFT’ye dönüşebilir. NFT oluşturmakta herhangi bir kıstas aranmamaktadır. Fakat bir NFT’nin değerli olarak kabul edilebilmesi için taşıması gereken bazı temel özellikler vardır. Bu temel özellikler oluşturulan Non Fungible Token’lerin piyasada ayrışmasına yardımcı olur ve kendisine bir değer biçilmesini de destekler.

Benzersizlik:

NFT’ler, benzersiz dijital varlıklardır. Yani, her bir NFT, kendine özgü bir kimliğe ve dijital içeriğe sahiptir. Sanat eseri, oyun öğesi veya müzik parçası gibi bir içeriğin sadece bir kişiye ait olması, bu özelliği nedeniyle NFT’leri diğer dijital varlıklardan ayırır.

İçerik Kalitesi:

NFT içeriğinin estetik, yaratıcı ve kaliteli olması, potansiyel alıcılar için önemli bir faktördür.

Sanatçı veya Yaratıcı İmzası:

Ünlü bir sanatçı veya yaratıcı tarafından oluşturulan NFT’ler genellikle daha değerli olabilir. Yaratıcının ünü, eserin değerini artıran bir faktördür.

Nadirlik:

Bir NFT’nin piyasada sınırlı sayıda olması veya bir koleksiyonda benzersiz bir konuma sahip olması, nadirlik olarak adlandırılır ve değerini artırabilir.

Tarihi Geçmişi:

Belirli bir Non Fungible Token’in ilginç bir hikayesinin olması, önceki sahiplerinin önemli kabul edilmesi veya önemli olaylara bağlı olması, onun değerini artırabilir

Sanatsal ve Yaratıcı Değer:

Oluşturulan NFT’lerin değerinin belirlenmesinde ilgili içeriğin sanatsal yönü ve yaratıcı niteliklere sahip olması önemlidir.

Topluluk ve Ünlülük:

Bazı NFT’ler, belirli topluluklar arasında popüler olabilir ve buna bağlı olarak değerleri artabilir. Ayrıca, ünlü kişilerin veya şirketlerin NFT’leri de ilgi çekebilir.

Alım Satım Geçmişi:

NFT’lerin önceki alım-satım işlemleri hakkında kayıtlar, bir NFT’nin değerini belirleyebilir.

Sınırlı Edisyonlar:

Sınırlı sayıda basılmış NFT’ler, koleksiyonerler için özel ve değerli olabilir.

Dayanıklılık ve Güvenlik:

NFT’lerin bulunduğu blokzincir yapısının güvenlik niteliklerinin yüksek olması, bir NFT’nin uzun vadeli değerini etkileyebilir.

Fakat unutmamak gerekir ki, bir NFT’nin değerine doğrudan etki eden şey arz, talep dengesidir. Yani burada son kararı kullanıcılar verir. Bir NFT her ne kadar mükemmel özellikler taşırsa taşısın, satın alınmaya değer görülmüyorsa fiyatının ne kadar olduğu da bir önem teşkil etmeyecektir.

NFT Nasıl Alınır ve Satılır?

NFT almak için bir NFT pazar yeri platformuna kaydolunması, kripto cüzdanına sahip olunması ve alımı gerçekleştirmek ve işlem ücretlerinin ödenmesi için gerekli meblağda kripto para birimine sahip olunması gerekmektedir. Tüm bunlara sahip olduktan sonra NFT platformu ziyaret edilebilir ve ilgili yönlendirmeler takip edildikten sonra ilgili Non-Fungible Token alımı gerçekleştirilebilir. İşlemler tamamlandıktan sonra alınan NFT, kripto cüzdanına gönderilecektir.

Bu noktada tecrübesizliğin getirdiği acemilikle bir NFT görseline sağ tıklayıp kaydet denildiğinde o NFT’ye sahip olunduğunu düşünülebilir. Fakat böyle bir işlem gerçekleştirildiğinde ilgili NFT’nin bulunduğu blokzincirden gerekli sahiplik bilgileri çekilemeyeceği için bu bir alım işlemi sayılmaz.

NFT satma süreci NFT alma süreciyle benzerlik göstermektedir. Hali hazırda sahip olunan bir NFT’nin satılabilmesi için öncelikle NFT pazarında oturum açılmalı ve cüzdan bağlanmalıdır. Ardından listeleme süreçleri tamamlandıktan sonra ilgili NFT pazar yerine yüklenebilir. NFT satışı gerçekleşirse, ilgili NFT satın alan kişiye gönderilecek ve gelir sahibine aktarılacaktır

Nereden NFT Alınır, Satılır, Basılır?

Non Fungible Token almak, satmak veya NFT oluşturup satışını gerçekleştirmek için OpenSea, Rarible, Blur gibi platformlar kullanılabilir. Bu 3 platform gibi daha niceleri bulunmaktadır ve NFT’lerin popülerliğinin artmasıyla bu platformların sayısı da çoğalmaktadır.

NFT ile Kripto Para Arasındaki Fark Nedir?

Kripto paralar kendi aralarında değiştirilebilir. NFT’ler arasında ise böyle bir şey mümkün değildir. Çünkü NFT’nin asıl özelliği benzersiz olmasıdır. Eğer birine bir Ethereum gönderir ve geriye bir Ethereum alırsanız, bu değişim sizin için bir fark yaratmayacaktır. Ancak bu durum Non-Fungible Token için geçerli değildir. Bir sinema biletinin herhangi bir sinema biletiyle değiştirilmesi istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Çünkü birçok sinema, film, seans saati, koltuk numarası bulunmaktadır. Diğer bir farklılık ise Ethereum ağında oluşturulan ve parasal karşılığı olan kripto paralar ERC-20 standardına sahipken, NFT tokenler ise Ethereum ağındaki ERC-721 ve ERC-1155 standartlarında üretilir.