Dijitalleşen Dünyada Paranın Geleceği
Birçok ülkenin merkez bankaları CBDC’ler (Merkez Bankası Dijital Parası) ile ilgili çeşitli çalışmalar gerçekleştirirken Uluslararası Mutabakat Bankası (BIS) ve 7 Merkez Bankası, CBDC’ler ile ilgili yeni bir rapor yayınladı. Kanada, İngiltere, Japonya, Avrupa, İsveç, İsviçre Merkez Bankaları ve Fed ile ortak bildiri yayınlayan BIS, CBDC’ler için önemli kriterleri belirledi. Raporda CBDC’lerin temel özellikleri ve fizibilite çalışmaları belirtildi.
Merkez Bankaları ve BIS, CBDC’ler en önemli 3 prensibin altını çizdi;
- Nakit ve diğer para türleriyle esnek ve inovatif bir şekilde birlikte çalışmak
- Parasal ve finansal stabiliteye zarar vermeden daha geniş bir politik hedef doğrultusunda ilerlemek.
- Özelliklerin verimlilik ve inovasyonu desteklemesi.
İngiltere Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Sir Jon Cunliffe’de bu raporun Merkez Bankalarının CBDC çalışmalarında ortak prensiplerin ve temel özelliklerin belirlenmesi için büyük bir adım olduğunu ve iyi çalışabilen bir CBDC sistemi için bu nitelikte bir rapora ihtiyaç duyulduğunu ifade etti. Bunun üzerine bu raporun hızla dijitalleşen dünyada merkez bankalarının nasıl para sağlaması ve ödeme sistemlerini desteklemesi gerektiğinin yanında merkez bankalarının kamu politikaları hedeflerine de yardımcı olacak bir çerçeve sunduğunu belirten Cunliffe merkez bankaları grubunun güçlü bir uluslararası mutabakat oluşturduğunu ve bu birliğin CBDC konusunda her bir çalışma ve CBDC dizaynı konusunda yol aydınlatıcı olacağını söyledi.
Bu prensiplere bağlı olarak grup CBDC’lerin temel özelliklerinin ne olması gerektiğini belitti;
- Operasyonel bütünlüğü koruyabilecek güçte ve güvenlikte olması.
- Nihai kullanıcıya ücretsiz ya da çok düşük ücretlerle kullanışlı ve uygun bir biçimde ulaştırılması.
- Açık bir yasal çerçeve ve gerekli standartlarla desteklenmesi.
- Özel sektörde rekabeti ve inovasyonu teşvik etmeye uygun olması.
BIS İnovasyon Merkezi Başkanı Benoît Cœuré bu prensiplerin daha dirençli, verimli, kapsayıcı ve inovatif bir ödeme sistemi dizaynı oluşturmasına yardımcı olacağını belirtti. Bunun yanında tek bir oluşumun her duruma uymayacağının bilinmesine rağmen yayınlanan bu raporun ileri geliştirmeler için iyi bir çıkış noktası oluşturduğunu söyledi.
Bununla birlikte grup CBDC’lerin geliştirilmesi ve pratik bir politik analiz yapılabilmesi için uygulamalı teknik denemelerde kararlı olunması gerektiğini ve halihazırda bu çalışmalara başlamışken ödeme sistemleri ve para ile ilgili teknoloji geliştirmelerinin de ortak çalışmalarla hızlandırılmasına öncelik verdiğini söyledi. Ayrıca konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde şu ifadeleri kullandı; “Teknoloji ödeme alışkanlıklarımızı değiştirirken merkez bankalarının görevi insanların paramıza olan güvenini korumaktır. Merkez bankaları yerel çabalarını sıkı bir iş birliğiyle tamamlamalı, CBDC çalışmalarında güvenilir prensipleri belirleyecek ve inovasyonu teşvik edecek şekilde yönlendirmelidir. Yayınlanan rapor bu uluslararası iş birliğinin ikna edici bir kanıtı olarak yer almaktadır.”
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde’ın belirttiği üzere hızla dijitalleşen bu dünyada ödeme sistemleri ve paranın da dijital sisteme entegrasyonunun dünyada birçok merkez bankası ve uluslararası kuruluşlar tarafından da öncelik haline getirildiğini görmekteyiz. CBDC’ler kripto para statüsünde yer almasa da dijital varlıklarında bu gelişmelerden olumlu etkileneceği tahmin ediliyor. Bunun yanında son günlerde Güney Kore’nin 2021’de pilot programının son aşamaya geçeceği, Japonya’nın CBDC çalışmalarını 2021’de başlatacağı açıklamaları ve OECD’nin kripto para vergilendirmesi için G20 ülkeleriyle toplantı yapacağını belirtmesi önümüzdeki dönemlerde paranın da dijitalleşme yolunda büyük bir mesafe kat edileceğini göstermekte.
