Dijital devrim çağında, blok zinciri teknolojisinin merkezinde parlayan bir yıldız var: Ethereum. Bitcoin’in ötesine geçen ve sadece bir kripto para olmaktan çok daha fazlasını sunan Ethereum, modern finansal sistemleri ve uygulamaları kökten değiştirme potansiyeli taşıyor. Peki, Ethereum nedir ve neden bu kadar önemli hale geldi? Bu yazımızda, Ethereum’un dünyasına adım atarak, bu yenilikçi platformun arkasındaki temel prensipleri ve etkileyici yetenekleri birlikte keşfedeceğiz. Hazırsanız başlayalım!
Ethereum Ağı Nedir?
Ethereum, blok zinciri teknolojisiyle desteklenen merkeziyetsiz bir küresel yazılım platformudur. Ölçeklenebilir, programlanabilir, güvenli ve merkezi olmayan olacak şekilde tasarlanmıştır. Kripto para piyasasında ETH kısaltması ile kullanır. Vitalik Buterin öncülüğünde 2014 yılında tanıtılmış ve 2015 yılında başlatılmıştır.
Bitcoin gibi kendi ağına sahiptir. Bitcoin’in ardından piyasa değerine göre en büyük kripto para birimi olarak bilinir. Ancak Ethereum’un Bitcoin ile doğrudan rekabet halinde olduğunu söylemek doğru bir yaklaşım değildir. Hedefleri, özellikleri ve hatta teknolojisi Bitcoin’den farklıdır.
Ethereum, bir ödeme sistemi olarak tasarlanan Bitcoin’e kıyasla daha işlevseldir. Akıllı sözleşme ve merkezi olmayan uygulamaların (dApp) geliştirilmesini destekleyen bir platform olarak varlığını sürdürür. Aynı zamanda Ethereum (ETH), kullanıcılarının stake etmek yoluyla getiri elde etmesine, NFT’ler kullanmasına ve saklamasına, oyun oynamasına, sosyal medyayı kullanmasına ve çok daha fazlasına olanak tanır. Birçok sektörün ve günlük hayatın işleyişini iyileştirmek için teknoloji geliştiricileri ve işletmeler tarafından tercih edilen bir blok zinciridir. Üstelik birçok kripto para, işlevselliğinden dolayı Ethereum ağı üzerine inşa edilir. Böyle düşünüldüğünde de Ethereum, blok zinciri temelli birçok yeni teknolojik ilerlemenin temellerini oluşturur.
ETH Coin Nedir?
ETH coin, Ethereum projesinin yerel kripto para birimidir. Aslında bu tanım, “Ether nedir?” sorusunun da cevabıdır. Çünkü, bu kripto para biriminin aynı zamanda Ether olarak anıldığı da görülür. Ethereum, kendisine özel bir ağa sahiptir. Bu nedenle de coin olarak adlandırılır. Ethereum ekosistemi içerisinde birçok alanda işlevsel olan ETH arzı sınırsızdır.
ETH’nin Ethereum ekosistemi içerisindeki kullanım amaçları şu şekildedir
- Ethereum ağının kullanılmasında komisyon olarak ödenir,
- Stake edilir ve bu eylem sonucunda ödül olarak dağıtılır,
- Farklı kripto para belirteçleri oluşturmak için teminat olarak kullanılabilir.
ETH coin genel kullanım alanlarına bakıldığında ise bazı örnekler aşağıdaki gibidir:
- Merkezi olmayan finans (DeFi) uygulamaları
- Değiştirilemez token (NFT)
- Akıllı sözleşmeler
- Merkeziyetsiz uygulamalar (dApp)
- Kimlik yönetimi
- Tedarik zinciri yönetimi ve izlenebilirlik
- Oyun
- Enerji ve karbon emisyonlarının takibi
- Sağlık veri yönetimi
- Yönetim süreçleri ve merkezi olmayan otonom organizasyonlar (DAO)
- Sınır ötesi ödemeler
Görülebileceği üzere ETH sadece bir kripto para olmayıp, beraberinde de birçok işlevsellik barındırır. Tüm bunların sonucunda da kripto para dünyasında piyasa değeri olarak ikinci sıradadır.
Ethereum Ağındaki Coinler
Ethereum ağı, sadece Ether (ETH) ile sınırlı kalmaz, geniş bir kripto varlık ekosistemine ev sahipliği yapar. Bu ağ üzerinde birçok farklı türde kripto para bulunur. Bu kripto paralara;
- Shiba Inu (SHIB),
- Dai (DAI),
- Render (RENDER),
- Arbitrum (ARB),
- Ondo (ONDO)
gibi projeler örnek olarak gösterilebilir. Ethereum ağındaki coinler listesine kripto para dünyasında tanınan bir veri sağlayıcı olan CoinMarketCap üzerinden ulaşılabilir.
Ethereum ETH Nasıl Çalışır?
Ethereum’un çalışma prensibinin daha iyi anlaşılması adına öncelikli olarak Ethereum’un temel bileşenlerine göz atmakta fayda var. Bu bileşenler ise aşağıdaki gibidir.
Akıllı Sözleşmeler: Paranın hangi koşullar altında el değiştirebileceğini belirleyen kurallardır.
Ethereum Blok Zinciri: Ethereum’da tüm geçmişinin bir kaydının, her işlem ve akıllı sözleşme çağrısının saklandığı yerdir.
Konsensüs Mekanizması: Blok zinciri üzerindeki verileri doğrulama ve kaydetme yöntemidir. Aynı zamanda ağın güvenliğinin sağlanmasına da yardımcı olur ve yeni tokenlerin dolaşıma sokulmasından sorumludur.
Ethereum Sanal Makinesi (EVM): Ethereum kurallarını uygulayan ve gönderilen bir işlemin veya akıllı sözleşmenin kurallara uygun olup olmadığını denetler.
Ether: Ethereum’da işlem yapmak ve akıllı sözleşmeleri yürütmek için gerekli olan Ethereum’un belirtecidir.
Ethereum ağı da Bitcoin gibi merkezi bir sunucu yerine “düğümler” olarak katılan kullanıcılar sayesinde dünya çapında binlerce bilgisayarda bulunur. Bu sayede ağ, saldırılara karşı son derece dayanıklı hale gelir. Binlerce kişinin ağı ayakta tuttuğunu düşünürsek, sadece bir bilgisayarın çökmesi bir şey ifade etmez. Bunun sonucunda da ağın çökmesi neredeyse imkansız bir hale gelir.
Ethereum aslında Ethereum Virtual Machine (EVM) adı verilen bir bilgisayarı çalıştıran tek bir merkezi olmayan sistemdir. Her düğüm bu bilgisayarın bir kopyasına sahiptir, yani herkesin kendi kopyasını güncelleyebilmesi için herhangi bir etkileşimin doğrulanması gerekir.
Ethereum ağında staking, kullanıcıların işlemlerin doğrulanmasına katıldığı ve karşılığında ödüller kazandığı bir süreçtir. Bu, geleneksel madencilik olarak bilinen Proof of Work’e kıyasla önemli bir değişimdir ve enerji açısından çok daha verimlidir. Staking ile doğrulayıcılar hileli işlemleri doğrulamaları halinde stake edilmiş Ethereum (ETH) varlıkları kaybederler. Bu sayede doğrulayıcılar görevlerini doğru bir şekilde yerine getirebilmeleri için teşvik edilmiş olurlar. ETH sürekli olarak staking ödülleri ile tekrar dolaşıma girer.
Ethereum, sözleşme koşullarının doğrudan koda yazıldığı, kendi kendini yürüten sözleşmeler olan akıllı sözleşmeleri destekler. Bu akıllı sözleşmeler, genellikle aracı gerektiren süreçleri otomatikleştirerek işlemlerde verimlilik ve güven sunar. Örneğin; bir akıllı sözleşme, bir freelance çalışanın elindeki işi tamamladığında ödemesini otomatik olarak alabileceği şeklinde programlanabilir. Bu sayede aracıya duyulabilecek ihtiyaç ortadan kalmış olur.
Ethereum Madenciliği Nedir?
Ethereum (ETH), başta Bitcoin gibi Proof of Work modelini kullanıyordu. Daha güvenli, daha az enerji tüketen ve yeni ölçeklendirme çözümlerini uygulamak için Eylül 2022’de Proof of Stake mekanizmasını devreye aldı. Bu sayede “Ethereum nasıl üretilir?” sorusunun cevabı da değişmiş oldu. Artık Ethereum üretmek isteyenler, yani Ethereum madenciliği yapmak isteyenler bunun için Bitcoin’de olduğu gibi güçlü donanım parçalarına ihtiyaç duymuyorlar. Bunun yerine elinde 32 ETH olan kişiler doğrulayıcı olarak Ethereum üretebiliyorlar. Bu sisteme ise staking deniyor.
Ethereum madenciliği, ETH sahiplerinin Ethereum blok zinciri ağını güvence altına almaya yardımcı olmaları karşılığında bir ödül kazanmalarına olanak tanır. Bu sistem, ETH sahiplerinin sahip oldukları ETH’yi belli bir süre boyunca kilitlemesi olarak tarif edilebilir. Bu işlemi yapan her bir kişi doğrulayıcı olarak anılır. Doğrulayıcılar ağ tarafından rastgele olarak seçilir.
Ethereum Forkları Nelerdir?
Fork, belli bir kripto para birimi protokolünde meydana gelen değişikliktir. Fork, kendi içerisinde soft ve hard olmak üzere ikiye ayrılır. Soft fork, küçük değişiklikler içerir. Hard fork ise büyük değişiklikler içerir. Ethereum fork, Ethereum blok zinciri ağının yazılımında veya protokolünde yapılan bir değişiklik veya güncellemedir. Bu değişiklikler genellikle ağın daha iyi performans göstermesi, güvenlik açıklarının giderilmesi, yeni özelliklerin eklenmesi veya mevcut sorunların çözülmesi amacıyla yapılır.
En bilinen Ethereum fork örneklerinden biri Ethereum Classic ayrışmasıdır. 2016 yılında yaşanan DAO hack olayı sonrası Ethereum topluluğu, çalınan fonları geri almak için bir hard fork gerçekleştirdi ve bu durum ağın ikiye bölünmesine neden oldu.
Diğer Ethereum forkları ise şu şekildedir:
2015 – Frontier
2015 – Frontier Thawing
2016- Homestead
2016 -Tangerine Whistle
2016 – Spurious Dragon
2017 – Byzantium
2019 – Constantinople
2019 – Istanbul
2020 – Muir Glacier
2020 – Staking mevduat sözleşmesi dağıtımı
2020 – Bracon Zinciri’nin başlaması
2021 – Berlin
2021 – London
2021 – Altair
2021 – Arrow Glacier
2022 – Gray Glacier
2022 – Bellatrix
2022 – Paris
2023 – Shanghai-Capella
2024 – Cancun-Deneb
2024 yılının temmuz ayına kadar gerçekleşen Ethereum forkları bu şekildedir. İlerleyen zamanlarda yeni Ethereum forkları gerçekleşebilir.
Ethereum 2.0 Nedir?
Ethereum 2.0, Ethereum blok zincirinde çeşitli iyileştirmeleri kapsayan bir güncellemedir.
Ethereum, bugüne kadar birçok güncelleme geçirmiştir fakat Ethereum 2.0 güncellemesiyle büyük bir yol almıştır. 2022 yılının eylül ayında tamamlanan bu süreçle Ethereum, performans olarak kendini ciddi bir seviyede ileriye taşımış, işlem ücretlerini azaltmış ve Proof of Work madencilik modelini geride bırakarak daha çevreci bir model olarak lanse edilen Proof of Stake konsensüs mekanizmasına geçmiştir. “Ethereum merge nedir?” nedir diye merak edenler mutlaka vardır. Ethereum’un bu süreci aynı zamanda “Ethereum merge” olarak da bilinir.
Ethereum ağı, teknik sınırlamalar nedeniyle bazı tıkanıklar yaşıyordu. Bu tıkanıklıklar, ölçeklenebilirlik ve erişilebilirlik etrafında yoğunlaşıyordu. Ethereum’um daha geniş bir kitle tarafından benimsenmesi için, aslında Ethereum 2.0 güncellemesi elzemdi. Ethereum’un her türlü kullanım durumuna ayak uydurabilmesi için blok zincirinin çok daha büyük ölçekte ağ etkileşimlerini yönetebilmesi gerekiyordu. Bu da köklü bir değişimi beraberinde getirdi.
Ethereum Sahibi Kimdir?
Ethereum kurucusu bugün Vitalik Buterin olarak biliyor fakat projenin hayata geçirilme sürecinde toplam 8 kurucu ortak görev almıştır. Bu sekiz isim arasından Vitalik Buterin isminin ön planda olması, Ethereum ağının ilk bu kişi tarafından önerilmiş olmasıdır.
Buterin, Bitcoin’den ilham alarak Ethereum’u oluşturmuştu. Bitcoin’in finansal kullanım biçimlerinin ötesinde, geliştiricilerin yeni bir programlama dili kullanarak kendi merkeziyetsiz uygulamalarını (dApp) uygulayabileceklerini ifade ederek alternatif bir blok zinciri olduğuna vurgu yapan bir teknik belgeyi 2013 yılında yayınlayan Buterin’e, bu girişiminden sonra birkaç geliştirici ulaştı. Bu kişiler, Buterin’in sahip olduğu vizyonu hayata geçirmesine yardımcı oldu. Bu isimler; Mihai Alisie, Anthony Di lorio, Amir Chetrit, Charles Hoskinson, Gavin Wood, Jeffrey Wilcke ve Joseph Lubin olarak bilinir.
Ethereum, her ne kadar 8 isim tarafından yolculuğuna başlamış olsa, dünyanın dört bir tarafında bulunan binlerce geliştirici tarafından oluşturulmuş açık kaynaklı bir blok zinciri platformudur. Ethereum, merkeziyetsizdir. Bu da onun tek bir kişi tarafından kontrol edilemeyeceğini ve ona tek bir kişinin sahip olamayacağını gösterir.
Bir de Ethereum Vakfı vardır. 2014 yılının temmuz ayında kurulan Ethereum Vakfı, Vitalik Buterin ve Gavin Wood tarafından tasarlanmıştır. Bu vakıf, Ethereum ve ilgili teknolojileri destekleyen ve kar amacı gütmeyen bir organizasyon olarak varlığını sürdürür. Bu oluşumun amacı Ethereum’u kontrol etmek ve Ethereum’a liderlik etmek değildir.
Ethereum İlk Çıktığında Ne Kadardı?
Ethereum (ETH), kripto para dünyasının öncülerinden biri olarak 2015 yılında piyasaya sürüldüğünden beri büyük bir yol kat etti. Ethereum, akıllı sözleşmeleri ve merkezi olmayan uygulamaları (dApps) desteklemesiyle tanınırken, fiyat hareketleri de kripto topluluğunun ilgisini çekti. Ethereum’un yıllara göre fiyat değişimini hemen aşağıdan detaylı olarak incelenebilir.
| Yıl | En Yüksek Fiyat | En Düşük Fiyat |
| 2015 | $3 | $0,20 |
| 2016 | $21,50 | $0,92 |
| 2017 | $727 | $8 |
| 2018 | $1,152 | $136 |
| 2019 | $348 | $116 |
| 2020 | $756 | $89 |
| 2021 | $4,387 | $716 |
| 2022 | $3,892 | $882 |
| 2023 | $2,245 | $1.180 |
Ethereum 2015 yılından beri inişli çıkışlı çok çeşitli fiyat hareketlerinde bulundu. Başlangıçta oldukça düşük bir fiyata sahip olan Ethereum, ilk yıllarında birkaç dolarlık bir değere sahipti. Bu nedenle çok ilgi ve değer gördüğü söylenemez. Fakat yıllar 2017’yi gösterdiğinde büyük bir yükseliş yaşadı ve 100 dolar sınırını aştı. Bu, Ethereum’un potansiyelini gösteren bir dönüm noktasıydı.
Ancak Ethereum’un en büyük çıkışı 2020 ve 2021 yıllarında gerçekleşti. DeFi (Decentralized Finance) uygulamalarının popülerliği ve NFT (Non-Fungible Token) çılgınlığı, Ethereum’a olan talebi artırdı. 2021’in başlarında ETH’nin fiyatı 1.000 doları aşarak tüm zamanların rekorunu kırdı. Bu büyük çıkış, Ethereum’un gelecekteki potansiyelini vurguladı.
Ethereum Güvenilir mi?
Ethereum satın alma fikriyle birlikte yatırımcıların aklında doğal olarak “Ethereum güvenilir mi?” sorusu belirebilir. Ethereum, blok zinciri ve kripto para birimlerinin hızla gelişen ortamında inovasyonun parlayan bir yıldızı olarak durur.
Ethereum (ETH), geliştiricilere ve girişimcilere akıllı sözleşmeler kullanarak dApp’ler oluşturma ve dağıtma yetkisi vermek üzere tasarlanmış merkezi olmayan bir platformdur. Akıllı sözleşmeler, önceden tanımlanmış koşullar karşılandığında görevleri yerine getiren, geleneksel anlaşmalarda ve süreçlerde devrim yaratan dijital otomatlar gibidir. Kendi kendine yürütülen bu sözleşmeler, Ethereum Sanal Makinesi (EVM) üzerinde yürütülerek benzersiz bir güven ve şeffaflık ortamı sağlar.
Ethereum’un güvenlik çerçevesi, Proof of Work’ten (PoW) Proof of Stake (PoS) fikir birliği mekanizmasına geçişle birlikte muazzam bir değişim geçirmiştir. PoS, ETH’yi teminat olarak kilitleyen doğrulayıcılara güvenerek kötü niyetli davranışlara yönelik teşviki azaltır. Yaklaşımdaki bu sismik değişiklik, enerji verimliliğini artırmasının yanı sıra güvenliği de artırır.
Akıllı sözleşmeler, Ethereum’un otomasyon, verimlilik ve güven vaadini somutlaştırır. Bu dijital anlaşmalar, insan müdahalesi veya potansiyel önyargı olmadan, tam olarak programlandığı gibi yürütülür. Ancak akıllı sözleşmelerin sağladığı özerkliğin cazibesi, kendi risklerini de beraberinde getirir. Geri döndürülemez doğası, bir akıllı sözleşme uygulamaya konulduğunda kodunun sabitlendiği anlamına gelir. Herhangi bir hata veya güvenlik açığı kalıcı hale gelir ve çoğu zaman ciddi mali kayıplara yol açar.
Bugüne kadar ETH tarafında karşılaşılan her başarısızlıkla birlikte Ethereum topluluğu olağanüstü bir dayanıklılık ve kararlılık sergiledi. Tespit edilen her güvenlik açığı, sistemi iyileştirme fırsatı haline dönüştü. Ethereum ekosistemindeki iş birliği, yenilikçilik ve ortak öğrenme ruhu, onun en büyük gücüdür. Güvenlik açıklarını ve zorlukları doğrudan kabul ederek Ethereum gelişti, sağlam çözümler ve iyi uygulamaları hayata geçirdi. Bu önlemler arasında resmi doğrulama, Optimistic Rollup’lar gibi katman 2 ölçeklenebilirlik çözümleri ve proaktif güvenlik denetimi yer alır.
Ethereum’un sürekli gelişme konusundaki kararlılığı ortadadır ve güvenlik bilincine sahip yaklaşımı, gelişimine rehberlik eden bir yol göstericidir.
Ethereum Nasıl Alınır?
Ethereum, kripto para dünyasının en popüler ve değerli varlıklarındandır. Bu kapsamda en çok sorulan sorulardan bir tanesi de, “Ethereum nasıl alınır?” sorusudur. ICRYPEX kripto para borsası üzerinden kolayca Ethereum fiyatı canlı olarak takip edilebilir ve istenilen yerden, istenilen zamanda satın alınabilir. ICRYPEX, kullanıcılarına güvenli ve hızlı bir platform sunarak Ethereum alımını oldukça basit hale getirir. Kullanıcı dostu bir arayüz ile kullanıcıların her türlü işlemi kolaylıkla gerçekleştirdiği ICRYPEX sayesinde siz de hemen Ethereum yatımına başlayabilir, dünyada piyasa değerine göre en kıymetli ikinci dijital varlık olarak kabul gören ETH’ye sahip olabilirsiniz.
–
Kripto para piyasaları, geleneksel finansal piyasalarla giderek daha fazla entegre hale gelmektedir. Bu nedenle, Kripto Tarayıcısını kullanırken Ekonomik Takvimi de göz önünde bulundurmak önem kazanmaktadır. Önemli ekonomik açıklamalar ve olaylar, kripto para birimlerinin değerini etkileyebilir ve bu da yatırım kararlarını şekillendirebilir.
